Laat we niet generaliseren, dat doet de praktijk wel. De praktijk laat namelijk zien dat veel ondernemers het volgende doen. Tot een omvang van gemiddeld 37 medewerkers bemoeien zij zich met de aanname van nieuw personeel. De ondernemer heeft daarbij zelfs het meeste (of zelfs enige) stemrecht over de beslissing wie er aangenomen wordt.
Het belangrijkste argument daarbij is ‘de klik’. Soms een klik met het team, maar overwegend een klik met de ondernemer zelf. Het TV-programma First Dates is er niets bij. De logica gaat overboord, de persoonlijke connectie wint. Liep het gesprek lekker? Kat in het bakkie!
Een kloon is het beste
Het is een logisch verschijnsel om verschillende redenen. Belangrijkste oorzaak is dat met name dat de ondernemer tot een zekere omvang (het omslagpunt ligt vaak bij 37 medewerkers) nog zo betrokken is in de dagelijkse processen dat alleen iemand met hetzelfde ‘DNA’ goed genoeg is om in zijn bedrijf te werken. Het bedrijf dat met bloed, zweet en tranen is opgebouwd is in de beste handen bij de ondernemer zelf. En als er dan per sé iemand bij moet komen, dan liefst een kopie van zichzelf.
Dat geeft het meeste vertrouwen, die persoon snapt het en dat is fijn om mee samen te werken. Zeker als je als ondernemer nog dagelijks op de werkvloer te vinden bent.
De inner circle
Een tweede oorzaak is de vijver waarin de ondernemer vist. De eerste medewerkers komen vaak uit de directe omgeving. Familie, oud-collega’s, een bekende van de sportvereniging of uit het lokale netwerk. Mensen die ook vanuit een andere rol dicht bij de ondernemer staan. Het zijn vertrouwde gezichten waar je van weet wat je er aan hebt omdat je ze kent. Ze behoren echter met een reden al tot de inner circle. Eenzelfde visie en mening over een aantal onderwerpen.
En juist diezelfde visie en mening gaat vroeg of laat in de weg zitten. Zeker bij de start is het handig om met gelijkgestemden van wal te gaan. Een onderneming heeft dan sowieso nog weinig structuur, het is vooral enthousiasme en gedrevenheid om tot resultaat te komen. Er komt echter een moment dat met de toename van de omvang, er ook een toename ontstaat aan behoefte aan andere eigenschappen en talenten én soms ook een kritisch geluid.
Laat je uitdagen
Met het groeien van de onderneming moeten sommige eerder gemaakte keuzes worden aangepast aan de nieuwe omstandigheden. Dat vraagt een andere blik. Eén met afstand en één die bestaande standpunten durft uit te dagen. Als je op dat moment alleen meer gelijkgestemden om je heen hebt of gelijke talenten dan is de kans groot dat er te lang doorgewerkt wordt op bestaande werkwijzen. Werkwijze die goed waren bij de start, maar in een nieuwe omgeving herzien moeten worden. Wat je tot hier heeft gebracht, brengt je niet per sé verder.
Is een klik dan niet belangrijk?
Een klik met het team, of met de ondernemer is uiteraard van groot belang. Je moet tenslotte elke dag samen door één deur kunnen. De nuance zit echter op een ander niveau. Een absoluut vereiste is dat iedereen in het team dat de klus moet klaren in de cultuur past. De grondslag daarvoor ligt in het hebben van dezelfde (kern)waarden. Vindt iedereen in beginsel dezelfde zaken belangrijk in samenwerking, klantbediening, enz. Dat maakt dat je een gemeenschappelijke grond hebt die verbindt in plaats van conflicten veroorzaakt.
Een elftal vol spitsen
Zodra die kernwaarden geborgd zijn, is het daarna juist van belang om diversiteit te creëren. Een succesvol voetbalelftal bestaat bij de gratie van het samenspel tussen verdediging, middenveld en spitsen. Een veld vol spitsen zal niet werken. De verschillende talenten en gezichtspunten zorgen er voor dat je het hele speelveld kunt overzien en beheersen. Alleen dan kun je scoren.
Regeren is vooruitzien
Selecteer nieuw personeel dus met jouw ideale elftal voor ogen. Wees kritisch op gedeelde waarden en durf te variëren op gezichtspunten en talenten. Sorteer voor op een toekomst die een schaal groter is dan je huidige organisatie. Zo kun je opschalen zodra het nodig is en stokt de groei niet omdat je vastloopt in een routine die weliswaar comfortabel voelt maar begrenzend werkt.
