Eén van de grootste uitdagingen voor ondernemers is het onderwerp personeel. Allereerst het vinden, dan het behouden en boven alles natuurlijk vooral het productief krijgen. Het is een extra taak die je als ondernemer cadeau krijgt. Bovendien een taak die je behoorlijk af kan leiden van waar jouw ondernemerschap echt om gaat: klanten tevreden maken.
Diverse verschillende fases
Uiteraard zijn er verschillende fases waarin je als ondernemer met personeel te maken krijgt. Vaak is het eerste personeelslid een mijlpaal. Weliswaar een spannende mijlpaal, maar wel een essentiële stap die vaak euforisch wordt ervaren. Totdat de ondernemer ontdekt dat iemand in loondienst vaak wezenlijk anders over werken denkt dan een ondernemer.
Vooral in de eerste fase van een onderneming is het de ondernemer zelf die de personeelszaken regelt. Er is geen HR, dus alles moet de ondernemer zelf doen. Van bijvoorbeeld het (laten) opstellen van een arbeidsovereenkomst tot het inwerken van de nieuwe medewerker. Dit gaat weliswaar ten koste van de eigen productiviteit, maar door de korte lijnen is de controle over wat er gebeurt over het algemeen hoog. Het investeren in het uitbreiden van de capaciteit is het dan ook waard.
Investeren en extra opbrengst
Zolang de balans tussen investeren en extra opbrengst positief is en alles op rolletjes loopt dan is er niet veel aan de hand. Juist omdat er nog weinig georganiseerd is ervaart de ondernemer nog het ondernemerschap. Het ontbreken van een strakke organisatie (we doen het toch met z’n allen?) is echter ook waar de eerste barstjes ontstaan. Verwachtingen die niet helder zijn uitgesproken, of het ontbreken van duidelijke werkafspraken zorgen voor de eerste teleurstellingen en ‘gedoe’.
Vaak valt dit samen met groei van het team, en het aanstellen van de eerste teamleider of voorman of -vrouw. Vaak is dit het moment waar een discrepantie ontstaat tussen hoe de ondernemer het voor ogen heeft, en hoe het in de praktijk gebeurt.
Het aanstellen van de juiste teamleider is dan ook essentieel. Nog vaak wordt er op dat moment voor gekozen om de langst zittende medewerker met een promotie te belonen voor zijn loyaliteit. In andere gevallen valt de keuze op de meest senior medeweker: de meest ervaren vakman of -vrouw. Die heeft immers de meeste kennis van het vak.
Grote valkuil
De valkuil die in beide afwegingen aanwezig is, is echter groot. Vakmanschap betekent niet vanzelfsprekend dat iemand ook de juiste vaardigheden heeft om mensen aan te sturen. En ook de langst zittende medeweker is misschien uiterst loyaal, maar moet wel in staat zijn een team te leiden. De hiervoor benodigde soft skills zijn in de huidige maatschappij met toenemende mate van belang voor het slagen van deze rol. Met regelmaat gebeurt het dan ook dat de ondernemer (die het toch al lastig vindt om zaken los te laten) weer ingrijpt en zaken naar zich toetrekt.
Om niet alsnog zelf de kar te blijven trekken is het belangrijk om bij het aanstellen van een teamleider (of in een later stadium: managers) de juiste overwegingen te maken. Bijvoorbeeld: Heeft de beoogde medeweker de vaardigheden die nodig zijn, of zijn die ontwikkelbaar? Accepteert de medewerker de promotie alleen vanwege de aantrekkelijke financiële stap, uit loyaliteit naar jou als ondernemer, of omdat hij daadwerkelijk plezier beleeft aan het begeleiden van mensen?
Oog voor (potentiële) talenten
Wil je op een cruciaal moment in de groei van je onderneming niet je eigen valkuil creëren? Houd dan altijd oog voor de (potentiële) talenten van mensen en of die aansluiten op de job. Twijfel je? Een periode waarin je test hoe iemand bepaalde taken oppakt zonder dat de formele rol er is kan een heel veilige manier zijn om iemand te testen én te laten groeien, zonder de nooduitgang (terug naar de eigen functie) dicht te spijkeren.
Overigens geldt deze valkuil ook voor doorgewinterde ondernemers. In de huidige krappe arbeidsmarkt worden er vaak te snel concessies gedaan om maar iemand te krijgen die de vacature invult. Met als gevolg dat na een jaar alsnog het inzicht komt dat het niet werkt, met alle onrust die inmiddels in het team is ontstaan.
